Wandelen en varen
Natuurleerpad
Natuur Moerenburg
Zwarte Reit
De Zwarte Reit is op weinig tegenwoordige kaarten vermeld als zelfstandig water. Er staat nergens een bordje met deze naam (behalve voor de straatnaam in Berkel-Enschot). Toch is het stroompje goed te vinden. Voor Moerenburg begint het bij het Oud Lovenpad, dat zuidelijk achter de huizen aan de Bosscheweg loopt, het begint daar bij het Rioolgemaal Berkel-Enschot, het gebouwtje met de ronde rode kap. Vanaf daar gaat het richting Moerenburg, onder het spoor door en onder het fietspad naar Oisterwijk.
Het vervolg van het stroompje is te zien vanaf de Oisterwijksebaan (zandpad). Daar bevindt zich ook een kleine stroomversnelling. Vervolgens stroomt het water met enige bochten naar het dal in de weilanden met de groep bomen waar de koeien 's zomers beschutting zoeken. Vervolgens is het weer te zien op de Zandstraat waar het onderdoor gaat richting de Voorste Stroom.
Hieronder wordt de tekst op de pagina van het Regionaal Archief Tilburg weergegeven:
Herkomst
Van deze waterloop resteert alleen nog het gedeelte tussen de spoorweg naar 's-Hertogenbosch en de uitmonding in De Leij. De loop van De Zwartrijt is nog goed te volgen op de kaart van Diederik Zijnen uit 1760. De waterloop begon vroeger in De Schijf, nabij de Missionarisstraat. Vandaaruit liep hij noordwaarts, boog ten zuiden van het Wilhelminapark af naar het oosten en ging vervolgens bij de Deken Sandersstraat weer noordwaarts. Hij passeerde de Hoefstraat bij het Julianapark, ging noordoostwaarts naar de Jac. van Vollenhovenstraat en liep daarna min of meer oostwaarts tot de Watermanstraat. Vandaaruit ging hij in zuidelijke richting om ten oosten van Moerenburg in De Leij uit te monden. Het noord-zuid lopende deel vormde eeuwenlang de grens met Enschot. Delen van De Zwartrijt komen in oude bronnen voor als Hoege zoe (1420), Soeij (1736) en Caureit (caude rijt; 1443).
De oudste vermelding van de naam Swartrijt dateert van 1430. Soei of Zoei is een naam die we vaker tegenkomen bij waterlopen. Het gebied ten westen van de Gasthuisring waar de Zwartreit doorheen liep heette vroeger De Zooi. 'Zwart' in Zwartrijt is mogelijk een verbastering van 'zwet' (grens). De Zwartrijt was met een lengte van ruim zeven kilometer de langste waterloop die binnen de gemeentegrens begon en eindigde. Het was een van de beruchte 'blauwsloten', waarop de fabrieken aan de Gasthuisring, het Wilhelminapark, de oostzijde van de Goirkestraat en het Julianapark vroeger hun afvalwater loosden. Bron: Rob van Putten.
